Kalendarz brań sandacza

Październikowy drapieżnik

Sandacz chwyta niekiedy przynętę w zimę, atakuje też żywca wczesną wiosną, w porze rozrodu, ale zgodnie z przepisami i gospodarskim rozsądkiem łowienie rozpoczynamy dopiero 1 czerwca.

Szukając obiektywnych wskazówek dotyczących tego aktywnego żeru, zwróćmy się w pierwszej kolejności nie do zapisków pamięci, lecz do faktów obiecujących większą wiarygodność. Jednym z nich jest dyslokacja geograficzna gatunku, która zdaje się wskazywać na wyższe niż umiarkowane skłonności termiczne ryby. Za taką sugestią przemawia czas tarła i towarzysząca mu temperatura wody: pełna wiosna oraz podgrzane do 14-18°C tarliska.

Pozwólmy przyjąć wynikający wniosek, albowiem wędkarskie doświadczenie łowieckie każe uznać za niewątpliwe, że pierwszy bardzo dobry sukces łowienia przypada na czerwiec i znaczną część lipca, drugi zaś na koniec sierpnia, wrzesień i w końcu na październik jako szczyt sezonu jesiennego i może najlepszy miesiąc na przestrzeni całego roku (sezony zalecane w tabeli). Ta łowiecka prawda odnosi się, w głębokim przekonaniu, w jednakowym stopniu do sandacza rzecznego i jeziornego. Znacznie pewniej i zgodniej sumują się różne doświadczenie odnoszące się do godzin aktywnego żerowania. Pomyślne są dni o ustalonej, ciepłej pogodzie, jasnej od słońca, przy lekkim wietrzyku, a nawet ciepłym wietrze! Zimne wiatry nie sprzyjają powodzeniu wędkarzy. Sandacz zaczyna żer przed świtem, w strefie brzegu. W tej samej strefie żeruje o zachodzie słońca i trwa w niej w porze nocy. Apetyt miewa również w ciągu dnia w godzinach przedpoiudniowych oraz w samo południe, gdy słońce stoi w zenicie, a przy tym wieje lekki wiatr. Żer dzienny odbywa się jednak na stanowiskach śródrzecznych. Jesienią skupienie żerowych starań występuje w godzinach południowych. 

Stanowiska, łowiska, wędki.

Sandacz należy do ryb drapieżnych, oszczędnie manifestujących swą obecność. W przeciwieństwie do boleni, okoni i szczupaków poluje dyskretnie w rzece zwykle przy dnie i tam też sięgamy po niego wędką. Czasami tylko na krawędzi jakiegoś uskoku zakotłuje się, gdy podejściem od dna wywoła wśród uklei popłoch. Tak więc ryby tej musi się wędkarz raczej domyślać, niż ją zauważać, znając ją, trafnie odkrywać siedliska, stanowiska i łowiska. "Strefa Ienityczna (wody leniwie płynące)  stanowi właściwe miejsce bytowania i żerowania sandacza". Sformułowanie to, potraktowane przez wędkarza zbyt dosłownie, może prowadzić do łowieckiego niepowodzenia. To prawda, że sandacze wchodzą w wyciszone tonie spokojne ramiona rzeki, twardo denne zatoki o głębokiej, uładzonej wodzie, wolne od nadmiaru roślinności lecz czynią to głównie w porze tarła i pozostają tam na czas pilnowania ikry. Resztę czasu, szczególnie w miesiącach ciepłych, ryby dorosłe spędzają z zasady na samym pograniczu silnych, głębokich przepływów lub w nich samych, jeżeli nagromadziły się tam grube narzuty: bryły, konary drzew, wiązki faszyny. Stoją sandacze również przy wysokich spadach bocznych, przykrytych nawisami wierzb i odpowiednio ufortyfikowanych. Zajmują tam stanowiska albo wyciągnięte poprzecznie w stosunku do biegu rzeki, albo wzdłużnie po krawędzi nurtu, zależnie od konkretnej sytuacji panującej w strefie dna. Odnosi się wrażenie, że koryto rzeki bywa wyraźnie rozdzielane na rewiry szczupaków i sandaczy. Rozgranicza je i odróżnia właśnie siła prądu:

• szczupaki trzymają się wód spokojniejszych, większych zaprądowych cieni
• sandacze wybierają bystrzyny i wirki nad twardym dnem.

Drugim kryterium terytorialnego rozgraniczenia są rośliny. Ich obecność bardzo lubi szczupak; sandacze przekładają czyste dno i otwartą toń. Stąd do ich ulubionych stanowisk w lecie należy zaliczyć płaskie, twarde spady denne, takież wzniesienia na przedprożach, nawet gładkie bez zawad i zaciszy, byle wystarczająco głębokie. Tam przynajmniej żerują, choć: co wynika z doświadczenia tam też znajdują się ich stanowiska. Duże, samotnicze sztuki są bardziej wymagające co do miejsc przebywania, wybierają te, które gwarantują większe bezpieczeństwo. Przy łowieniu sandaczy dobre usługi świadczą nam wszystkie wędki stosowane na szczupaka: spinning, spławikowa przepływanka użyta albo we właściwej jej roli, albo jako przystawka, wreszcie gruntówka zwykła i paternoster. Uogólnienie to należy jednak obwarować zastrzeżeniami: w stosunku do wędek szczupakowych będą one o klasę delikatniejsze (cieńsze żyłki) oraz pozbawione sztywnego, stalowego przyponu. Przypon wprawdzie bardzo wskazany, ale pod warunkiem, że będzie nim np. cienka plecionka. Zabezpieczenie haczyka w postaci przeponu z plecionki jest potrzebne nie z powodu niegroźnych zębów sandacza, lecz na wypadek brania przez przez szczupaka.